Fast Money. Enerji Politikaları Kapsamında Libya Tablo 1 Dünya Ham Petrol Rezervileri OPEC 2019 Enerji politikası genel olarak teknoloji, ekonomi ve enerji ile ilgili kararların alındığı kurumsal yapıdan oluşmakta ve kısa dönemde arz talep yönetimi, uzun dönemde ise planlama faaliyetlerini içermektedir. Enerji piyasasında denge ve dolayısıyla fiyat; enerji arzı ve talebi tarafından oluşturulmaktadır. Enerji talebini belirleyen başlıca faktörler; ekonomik büyüme, yaşam tarzı, toplumun kalkınmışlık düzeyi, teknolojik gelişim ve enerji fiyatları olmaktadır. Enerji arzının belirlenmesinde ise; rezervler, üretim ve yatırım maliyetleri, dönüşüm teknolojileri ile ülkeler ve bölgeler arası ekonomik ve siyasal ilişkiler, ele alınması gereken başlıca faktörler arasında yer almaktadır. Enerji arz ve talebini etkileyen faktörlerin, bilimsel ve gerçek yöntemlerle sürekli öngörülmesi, küresel değişmeler doğrultusunda güncellenmesi ve gereğinde revize edilmesi etkin enerji politikaları açısından önemli bir ön koşuldur Libya Ülkede bulunan petrol sahaları ile birlikte bağımsızlığının ardından refah seviyesini arttırmıştır. Fakat Kaddafi döneminde özellikle uluslararası aktörlerce yaptırımlara maruz kalmış buna bağlı olarak ekonomisinde petrol dahilinde istenilen yarar sağlanamamıştır. Dünyadaki petrol rezervlerinin %57’si Ortadoğu’da ve %5’de Kuzey Afrika’da bulunmaktadır. Doğal gaz rezervlerinin ise %41’i Ortadoğu’ da ve %8’de Kuzey Afrika’da bulunmaktadır. Yani Ortadoğu ve Kuzey Afrika coğrafyası küresel petrol rezervlerinin yarıdan fazlasına ve doğal gaz rezervlerinin de yarısına ev sahipliği yapmaktadır. Libya ihracat gelirlerinin %95’ni petrol, doğal gaz ve rafineri ürünlerinin satışı yoluyla elde etmektedir. Libya petrol ihracatının %85’ni Avrupa’ya yapmaktadır. Söz konusu Avrupa ülkeleri içinde de İtalya ve Fransa Libya’nın petrol ve doğal gaz açısından en büyük müşterileri durumundadır. Libya’daki günlük petrol üretimi kriz öncesi dönemde 1,8 milyon varil düzeyindeydi. Libya’daki neredeyse tüm petrol ve doğal gaz üretim tesisleri kara bölgelerinde-onshore- üretim yapmaktadır. Bu durum üretim maliyetlerini düşürürken söz konusu tesislerin bölgesel siyasi istikrarsızlıklardan doğrudan etkilenmesine neden olmaktadır. Siyasi istikrarsızlık Libya üzerinde devam etse de sahip olduğu enerji kapsamında beş milyar varil üzeri konvansiyonel rezerv sahibi ülkeler aşağıda listelenmiştir. Bu durumda da Afrika Ülkeleri arasında ilk sırada yer almakla beraber dünya listesinde de hatırı sayılır yeri yılından itibaren siyasi istikrarsızlık yaşayan Libya OPEC 2019 verilerine göre ilk on ülke arasından sekizinci sırada yerini 2 Afrika Kıtası Günlük Petro Üretimi kaynak OPEC 2019Libya uluslararası kamuoyu ve devletler kapsamında, politik anlamda istikrarsızlık olarak değerlendirilen bir süreç içerisinde olsa dahi tedarik edilen petrol kapsamında Avrupa’nın tedarikçileri arasında ilk sırayı almaktadır Avrupa Kıtasında ise ilk üç ülke Almanya, İspanya ve İtalya MIT 2017 verilerine göre hacimsel sıralamada önem arz edecek sonu itibariyle Libya’nın yaklaşık doğalgaz üretimi 14 bcm/gün’ dür. Bu Türkiye’nin TANAP ile taşıyabildiği doğalgazın sadece %45’ini oluşturmasına rağmen, Libya’nın doğalgaz açısından teşkil ettiği önem tamamen son on yılda Doğu Akdeniz’de gerçekleşen deniz keşiflerinden dolayıdır. Ek olarak şu zamana kadar Libya doğalgaz ihracını Yeşil Akım Boru Hattı ve Sıvılaştırılmış Doğalgaz LNG olarak gerçekleştirdi. Bölgedeki siyasi durumdan ötürü petrol yatakları ve doğalgaz rezerviler iki yönetime bağlı olarak ayrılmış durumdadır. Ayrıca bölgede istiktrarı etkileyen diğer silahlı unsurlar da 4 Libya’da unsurların varlığı Kaynak \ DİSAMSirte havzası dışında bulunan enerji kaynakları Halfter yönetiminde bulunmaktadır. Fakat Sirte Havzasının sahip olduğu konum açısından yani denize yakınlığı açısından dezavantajı ekarte etme özelliğine de sahip olmaktadır. Çıkar grupları kapsamında değerlendirildiğinde Hafter güçleri ülkenin doğusu üzerinde etki edebilmektedir. Bölgede bazı Avrupalı devletler ve Türkiye tarafından tanınan Ulusal Mutabakat birlikleri kuzeyde konuşlanmaktadır. Bölgede öne çıkan çıkar grupları ise şöyledir. Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne UMH bağlı birlikler. Bu birliklerin başında Tümgeneral Usame Cuveyli bulunmakta, Kaddafi’nin devrilmesinde en büyük paya sahip Misrata merkezli güçler, Körfez ülkeleri ve Mısır’ın desteklediği Tobruk merkezli General Halife Hafter’e bağlı Libya Ulusal Ordusu ve Ülkenin batısında, Tunus sınırına yakın Zintan merkezli güçler. Ülkelerin enerji güvenlikleri ile ulusal güvenlikleri arasında doğrudan ve güçlü bir ilişki bulunmaktadır. Bu sebeple günümüzde gerek uluslararası gerekse ulusal arenalarda üzerinde konuşulan konuların başında enerji güvenliği gelmektedir Enerji güvenliği kapsamında iki farklı tanım bulunmakta ve literatürde kabul edilmektedir. Enerji güvenliğinin, enerji ağırlıklı tanımı enerji kaynaklarının bulunabilirliği, erişilebilirliği ve kabul edilebilirliği kavramlarını içine almaktadır. Enerji güvenliğinin, güvenlik ağırlıklı tanımı ise enerji arama, geliştirme, üretim, iletim, çevrim, dağıtım, pazarlama ve tüketim ağındaki tesislerin her türlü saldırıya karşı fiziki olarak korur Enerji güvenliği kavramı Avrupa Komisyonu tarafından, Stratejik stokların korunması veya ekonomik şartlar için yeterli olmayan ulusal kaynakların yetersizliği yüzünden gelecekte önemli oranda sorun teşkil edecek enerji ihtiyacına karsı, ulaşılabilir ve istikrarlı dış kaynakları sağlama becerisi” olarak ifade edilmektedir Sonuç; Önümüzdeki yıllarda ülkede istikrar ve güvenliğin sağlanması durumunda, başta turizm olmak üzere, sanayi, eğitim ve sağlık sektörlerinde önemli atılımların gerçekleştirilmesi sürpriz olmayacaktır. Arap Baharı sürecinde ülkede yaşanan kaos ortamını fırsat bilen Batılı küresel firmaların hamleleri, başta petrol olmak üzere ülkeye ait zenginliklerin sömürülmesi noktasında büyük riskler barındırmaktadır. 90’lar ve 2000’lerde dış ticarette yakalanan istikrarlı büyüme trendi, Arap Baharı süreci sonrasında büyük zarar görmüş ve dış ticaret rakamları 15 yıl önceki seviyelerine dönmüştür. 2000 yılında 15 milyar dolar olan yıllık ticaret hacmi, 2008 yılında 80 milyar dolara kadar çıkarken, son yıllarda 20-30 milyar dolar civarında seyretmektedir. 2017 yılında dış ticaret hacmi milyar dolar ithalat, milyar dolar ihracat olmak üzere toplam milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Ülkenin en önemli ticaret ortakları İtalya, Fransa, İspanya, Çin, ABD, Türkiye, İngiltere, Güney Kore, Mısır, Almanya ve Hollanda’dır. Son dönemlere kadar Libya ekonomisinin temelini tarım, hayvancılık ve küçük el sanatları oluştururdu. Fakat günümüzde Libya ekonomisi denince ilk akla gelen ham petrol ve petrol ürünleri ihracatıdır. Bu durum, 1955 yılında ülkede petrol emârelerinin belirmesi ve 1959’da Sirte körfezinin güneyinde Zelten’de ilk petrol kuyularının açılmasıyla başladı. Aynı yıl içinde yine denize çok uzak olmayan mesafede Raguba’da başka kuyular açıldı. Bu kuyular uzunluğu 160 kilometreyi bulan petrol boru hatlarıyla Akdeniz kıyısına bağlanınca üretim arttı. 1961’den 1968’e kadar beş büyük boru hattı daha devreye girdi ve boru hatlarının uzunluğu 400 kilometreyi aştı. 1967’deki Arap-İsrail savaşının ardından Süveyş Kanalının kapanması Libya petrolünün önemini büsbütün arttırdı ve petrol ihracatı da beklenmedik bir hızla yükseldi 1999’da kişi başına düşen milli gelir 7000 dolar. Libya’da petrol yanında doğal gaz üretimi de gittikçe önem kazanmaktadır. Libya’nın geleneksel ekonomik uğraşılarından olan tarım Cefera ovasında, dar kıyı kuşağında ve iç bölgelerdeki vahalarda yapılmaktadır. Tahıl türlerinden en fazla arpa, onu geriden izlemek üzere buğday ve çeşitli sebzeler yetiştirilir. Tütün, zeytin, portakal, vahalarda elde edilen hurma ve diğer meyveler, tarımdaki çeşitliliği sağlar. Hayvancılık olarak koyun, keçi ve deve dikkati çeker. Akdeniz kıyısında ve açığında yapılan balıkçılık da ekonomiye katkı sağlar. Kaynakça; 1 Kavas, A. 2012. “Tunus-Osmanlı Dönemi”, DİA, İstanbul Tasam Yayınları 2 Bearman J. 1986, Qadhafi’s Libya, UK, Zed Books Inc. 3 Pamir, A. N. 2006. Enerji Güvenliği, Stratejik Öngörü 2023, Ankara Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi ASAM, Avrasya-Bir Vakfı Yayını 4 Sevim, C. 2012. Küresel Enerji Jeopolitiği ve güvenliği, Journal of Yasar University, 26 5 Bayraç, H. N. 1999. Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Analizi, Türkiye’deki Gelişimi ve Eskişehir Uygulaması, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi, SBE. 6 Aslanoğlu,V, 2012 Libya Petrol ve doğalgaz varlığı ne kadar, keşfedilmemiş deniz altı rezervlerine dair ihtimaller ne? petrol-ve-dogalgaz-sahalari-ve-turkiye-nin-potansiyel-kazanimlari,854286 Erişim Tarihi 7 Diplomatik Strateji 2019. 8 Güçyetmez, 2019 Libya’da Enerji Savaşları durum-haritasi/ Diğer tüm ürünler gibi petrol fiyatları da arz-talep oranına göre belirlenir. Arz düşerse, talep arza eşit oluncaya kadar fiyatlar artar. Ancak, petrolün özelliği, kısa vadede talebin elastik olmadığı yükselen fiyatların talep üzerinde çok az etkisi olduğu. Nadir bir otomobil sahibi, artan benzin fiyatları nedeniyle otobüse binecek. Bu nedenle, petrol arzındaki hafif bir düşüş bile fiyatlarda keskin bir artışa yol açmaktadır Zotov, 2016123. Petrol fiyatlarındaki dalgalanma, hükümet ihracatının ana kaynağı olarak, petrol ihraç eden ülkelerdeki birçok krizin en önemli nedenlerinden biridir, aynı zamanda, petrol ithal eden ülkelerdeki üretim fonksiyonunda önemli bir girdi olarak dalgalanmaların ana nedenlerinden biridir. 1970'lerden bu yana, makroekonomistler petrol fiyatlarındaki değişiklikleri önemli bir dalgalanma kaynağı olarak görmüş, aynı zamanda birçok ekonomiyi aynı anda etkilemesi muhtemel bir küresel şok paradigması olarak görmüştür. Böyle bir algı, büyük ölçüde, 1970'lerin orta ve sonundaki çoğu sanayileşmiş ekonomiyi karakterize eden düşük büyüme, yüksek işsizlik ve yüksek enflasyonun nedeniyledir Mahboobeh, 2011627. Bugün, küresel enerji politikasındaki temel sorunun petrol fiyatlarının düzenlenmesi ile ilgilidir. Bu, herkesin etkisi ile bilinen ve son yıllarda çeşitli alanlarda aktif olarak tartışıldığı açık bir gerçektir. Geleneksel yaklaşımlara göre, dünya pazarında petrol fiyatlarının yükselmesi veya düşmesi, petrol üretiminin dinamikleri üzerinde yeterli etkiye sahip olan iki önemli faktörden ilkidir. Diğer bir faktör ise oldukça gelişmiş ülkelerde ekonomik kalkınmanın hızıdır. Bu iki faktör birbiriyle yakından bağlantılıdır ve doğrudan birbirine bağlıdır. Mahboobeh, 2011629. Gelişmiş ülkelerde yüksek ekonomik büyüme oranları, enerji kaynaklarına olan talebin artmasına ve daha yüksek petrol fiyatlarına neden olmuştur. Aynı zamanda, yükselen petrol fiyatlarının devam eden trendi, bu enerji türüne olan talebin azalmasına neden olmaktadır. 2014 yılı ortasından bu yana petrol fiyatlarındaki dalgalanmanın nedenleri, bir dereceye kadar, bu ekonomik meşruiyet sürecinde kendini göstermiştir. Böylece, petrol fiyatlarındaki en yüksek artış dinamikleri 2014 yılında zirveye ulaşmış ve bu da petrol üreten ülkelerde artan üretim sürecini hızlandırmıştır. Sonuç olarak, OPEC üyesi olmayan ülkelerin pahasına dünya genelinde petrol arzındaki artış, o yıl petrol fiyatlarında yüzde 50 düşüşe yol açtı Kutnyak, 201645. Ayrıca, Irak, Libya ve Brezilya'da geleneksel petrol üretiminde ve Kuzey Amerika'da geleneksel olmayan petrol üretiminde önemli bir artış, dünya pazarında büyük bir arzla sonuçlandı. Ayrıca, bu sürecin küresel ekonomik büyüme hızıyla dengesinin de petrol fiyatları üzerinde önemli bir etkisi olmuştur. ABD’nin 2008’de 2009’da Çin’de yaşanan ekonomik gerileme ve sonraki yıllarda Avrupa’da ortaya çıkan ekonomik gerileme bu petrol üreten bölgelere olan talebi azaltmıştır. Küresel ekonomik büyümedeki yavaşlama ve petrol talebindeki düşüş, 2014 yılında Libya'daki üretimdeki artışla güçlü bir şekilde hissedildi ve bu eğilim Suudi Arabistan ve OPEC'in pazar payını korumak için üretimi azaltmama kararıyla daha da güçlenmiştir Respublica-News, 2019. Son yıllarda, petrol ekonominin istikrarı büyük ölçüde buna bağlı olduğu için “dünya para birimi” statüsünü kazanmıştır. Petrolün fiyatı küresel ekonominin durumunun önemli bir göstergesi haline gelmektedir. Ancak tek bir "petrol fiyatı" bulunmadığını anlamanız gerekmektedir. Yağ çeşitleri kalite ve bileşim açısından büyük farklılıklar gösterir ve bu özellikler büyük ölçüde ham maddelerin menşe yerine bağlıdır. Yağ kalitesinin ana parametreleri yoğunluk ve kükürt içeriğidir. Uzmanlar hafif, orta ve ağır yağ derecelerini ayırt eder. Her çeşidin kendi adı vardır Kutnyak, 201648. Brent petrolünün 2020 yılında varil başına 67 ABD doları olacağı tahmin edilmektedir. Brent Blend, Londra Brent ve Brent petrolü olarak da bilinen Brent Ham Petrol, Kuzey'deki Brent petrol sahasında bulunan arama sahasından sonra adlandırılan bir ham petrol testidir. Deniz. Tatlı, hafif, ham bir yağdır ancak West Texas Intermediate'den biraz daha ağırdır. Bu bağlamda, tatlı, düşük bir kükürt içeriğine karşılık gelir ve ışık, diğer ham yağ karşılaştırma ölçütlerine kıyasla nispeten düşük bir yoğunluğa karşılık gelmektedir Statista, 2019. Şekil Ham petrol fiyatları Brent Ham 2014-2020 ABD doları Kaynak Statista, 2019 Şekil görüldüğü üzere dünya petrol pazarında en yüksek fiyat 2014 senesinde görülmüştür. Tahminlere göre 2019 senesinin sonun doğru bu fiyat dolar olacaktır. 2020 senesinde ortalama petrol fiyatının 67 dolar olacağı tahmin edilmektedir. 98,89 52,32 43,74 54,15 71,19 66,51 67 0 20 40 60 80 100 120 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Brent tipi ham petrolün fiyatı 2018'de varil başına ortalama 71,19 ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Yıllık ortalama fiyatlar 2012'de rekor en yüksek, varil başına 111,63 ABD dolarıdır. 2020 yılına kadar, varil başına 62 ABD dolarına düşeceği tahmin edilmektedir. Bununla birlikte, Brent Petrol’ün varil başına ortalama ABD doları tutarındaki ortalama 2016 fiyatı ile karşılaştırıldığında, 2014 ve 2017 arasında gerçekleşen petrol sıkıntısından bu yana fiyat oldukça iyi bir şekilde toparlanmıştır Molchanov, 201665. Petrol olmadan, ne küresel ulaşım bağlantılarının ne de küresel ekonominin başarılı bir şekilde çalışması mümkün değildir. Petrol aynı zamanda araçlar için yakıt, elektrik enerjisi endüstrisi için hammaddeler, kimya endüstrisi için hammaddelerdir. Örneğin, karayolu taşımacılığı petrole% 98 bağlıdır. Petrol dünyada emilen enerjinin% 36'sını oluşturmaktadır ve tüm gezegenin elektriğinin% 9'unu üretir Zotov, 2016125. Ancak bilim hala durmuyor ve çeşitli alternatif enerji kaynakları ortaya çıkıyor. Modern koşullarda insanlık petrol ve diğer hidrokarbonları terk edemez. Bir enerji kaynağından diğerine herhangi bir geçiş yavaş ve pahalıdır. Sorun, farklı enerji kaynaklarının farklı amaçlar için kullanılmasıdır Nikiforova, 201641. Petrol, küresel ekonomiye kömür ile karşılaştırıldığında yeni fırsatlar ekledi. Böylece, petrolün bolluğu birçok araç türünün ortaya çıkmasına ve uçakların üretimine izin verdi. Diğer enerji kaynaklarına kıyasla, petrolün birçok avantajı vardır yüksek enerji yoğunluğu; kullanım kolaylığı; Yağın doğal hali sıvıdır, bu nedenle pompalanması kolaydır. Hammadde olarak başka birçok kullanımı olduğundan petrolü tamamen terk etmek mümkün değildir. Örneğin, herbisit ve pestisitlerin üretiminde, asfalt yolların yapımında, tıpta, kozmetikte, inşaat malzemelerinde ve diğer birçok alanda yağ kullanılır Kutnyak, 201647. Ancak bazı ülkelerin hidrokarbonları terk etmede önemli ilerleme kaydettiğine dikkat etmek gerekmektedir. Örneğin, Kosta Rika. 2014'ün başından beri bu ülkede sadece “yeşil” enerji kullanılmış, geleneksel yakıtları bırakmak için devlet çok sayıda hidroelektrik santrali, yel değirmeni ve güneş panelleri inşa etmiş ve benzin ve dizel yakıtı üretmek için biyokütle kullanmıştır Zotov, 2016128. Ancak, alternatif teknolojilerin gelişmesine rağmen, birçok ülke hala petrol, özellikle de fiyatlarına bağlı kalmaktadır. Bu nedenle, Suudi Arabistan, petrol üretimi ve ihracatı konusunda dünyada birinci sıradadır. Son 20 yılda, Suudi ekonomisi büyük ölçüde petrol ihracatına bağımlı olmuştur. Petrol ihracatından elde edilen bütçe gelirleri% 90'dır. Norveç, Batı Avrupa’nın en büyük petrol üreticisi - günde yaklaşık 4 milyon varil petrol üretmektedir. Neredeyse hepsi ihraç ediliyor. Petrol ihracatından elde edilen bütçe gelirleri% 50'dir. Venezüella, İran, Nijerya, Meksika, Kongo da ekonomilerinin petrol fiyatlarına yüksek düzeyde bağımlı olduğu bir ülkedir. BAE, OPEC üyesi olmasına rağmen, petrol fiyatlarına bağlı değildir. Ülkenin GSYH'sindeki petrol satışından elde edilen gelirler sadece% 29'ken 80- 90'lara yükselmiştir Kutnyak, 201650. Petrolün GSYH içindeki payındaki bu azalma, ekonominin yetkin çeşitlendirilmesiyle sağlanmıştır Nikiforova, 201646. Rusya oldukça petrole bağımlı bir ülkedir. 2015 yılında petrol ve gaz gelirlerinin payı% 43 olarak gerçekleşmiştir, bu yüzden birçok uzman Rusya'nın "petrol iğnesine oturduğunu" söylüyor ve bu bağımlılıktan en kısa zamanda kurtulması gerekiyor. Öncelikle bu sorun, işleme sanayilerinin gelişmesi için düşük petrol fiyatlarından alınan teşvikler ve ekonominin kaynak olmayan sektörün payındaki artışla çözülebilmektedir. İkincisi, ekonominin çeşitlenmesi nedeniyle. Ve üçüncüsü, Rus para biriminin uluslararası yerleşimler için daha evrensel bir araç haline gelmesine ve etki alanını genişletmesine yardımcı olacak ruble olarak yerleşim yapılacak olan Rus uluslararası emtia ve hammadde borsalarını oluşturarak Nikiforova, 201650. Ülke bütçesindeki petrol ve doğal gaz gelirlerinin azaltılması, rublenin petrol fiyatlarına bağımlılığı sorununu çözmede yardımcı olacaktır. Bağımlılığın özü, petrolün dolara satılmasıdır ve Rus bütçesi ruble olarak doldurulmalı ve uygulanmalıdır. Bu nedenle, petrol satışından gelen dolar miktarı azalmaktadırsa, bütçeyi “azaltmak” için, onlar için daha fazla ruble elde etmeniz gerekmektedir ve bu ancak devalüasyon ile yapılabilmektedir Zotov, 2016133. Dünyanın En Büyük Petrol Şirketleri ve Bulundukları Devletin Skip to content Off! Bu sayfa bulunamadı. Görünen o ki burada hiç bir şey bulunamadı. Bir de aşağıdan arama yapmayı deneyin. Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı projesi ve gerçekleşmiştirrilmesi Azerbaycan tarihinin en başarılı çalışmalarından biri olarak gösterilmektedir. Azerbaycan ve Batılı ülkeler ve özellikle sınır ülkeler-Gürcistan ve Türkiye, projeleri gerçeğe dönüştürmek için Azerbaycan'a yardım etmektedir BTC, 2019. BTC projesi, SOCAR’ın Bakü-Tiflis-Erzurum doğalgaz boru hattında ve ardından Avrupa devi TANAP projesinde izlediği projelerin ilk başarılı yoludur. 2006 yılında faaliyete geçen BTC projesini hayata geçirirken SOCAR'ın üç ana motivasyonu ve amacı var. Daha sonra SOCAR, ticari ve ulusal çıkar hedefleriyle ulusal bir petrol şirketi olarak itici gücü hedeflemektedir. Son olarak, SOCAR, Türkiye'de TANAP tarafından Avrupa'da devam eden başarılı bir yatırım zincirini başlatmıştır BTC, 2019. Bakü-Tiflis-Ceyhan BTC boru hattı 1768 km uzunluğundadır ve petrol Azerbaycan’ın Azeri-Chirag Guneshli ACG denizaşırı sahasında keşfedilen en önemli kaynaklardan biridir. ACG'den gelen yağlar, Sangachal terminali ve Hazar kıyıları ile bağlantılı olan Ceyhan limanına aittir. Türkiye, projenin en büyük katılımcı kısmıdır ve Türkiye genelinde 1076 km uzunluğunda boru hattına sahiptir. İngiltere temsilcisi BP, Azerbaycan ve Gürcistan'daki BTC'nin ticari operatörü ve Türkiye temsilcisi BOTAŞ da boru hattının Türkiye kısmının operatörüdür. BTC, ABD Chevron, Norveç Statoil ve İtalyan ENI dahil olmak üzere 11 uluslararası hissedarına sahiptir Danış, 201698. Bu teknik detaylar, SOCAR'ın uluslararası arenada Türk devletinin de yardımıyla nasıl çalıştığını anlamaya yardımcı olmaktadır. Türkiye'nin aktif katılımı ve Azeri petrolünün transit devleti olma arzusu olmadığı sürece, bu proje gerçekleştirilmemiştir. Türkiye açısından BTC, Türkiye'nin bir enerji merkezi haline gelmesine yardımcı olmaktadır. BTC projesinin gerçekleşmiştirrilmesinde BOTAŞ ana aktördür. Her adımı uygun hale getirmek için SOCAR güvenli ve istikrarlı bir alan yaratmaktadır Danış, 2016100. BTC projesi, SOCAR ile Türkiye arasındaki ilişkilerin enerji alanındaki başarılı bir uygulamasıdır. Azerbaycan ile Türkiye arasında ekonomi, kültür ve hatta politika konusundaki güçlü ortaklığın yanı sıra, bu iki ülke Avrupa enerji güvenliği tartışmalarının geliştirilmesinde güçlü ortaklardır. SOCAR, sınır ötesi devletlere, Gürcistan ve Türkiye'ye yapılan önemli ve hayati yatırımlarla uluslararası petrol şirketi olma trafosunda en büyük rolü üstlenmektedir BTC, 2019. Türkiye ve Azerbaycan, Azerbaycan’ın doğal gazını Türkiye’den Avrupa pazarlarına aktarması için hükümetler arası bir anlaşma imzaladı. Bu, Türkiye için yeni bir gelişmedir. Türkiye'nin bir transit ülke rolünü yerine getirmek için ilk kez siyasi ve kapsamlı bir şekilde taahhütte bulunmuştur; Türkiye, Rusya, İran ve Cezayir'den gaz ithal etmektedir, ancak bu gazın tamamı Türkiye'de kalıyor. Ancak, Azerbaycan’ın Hazar Denizi’nde denizden çıkan gaz, Türkiye’yi Avrupa pazarlarına çıkartmaktadır Gadimova, 201377. SOCAR, Avrupa enerji güvenliğindeki rolünü geliştirme, Türkiye ile çok iyi ve üretken ilişkiler kurma, Türkiye ekonomisinde önemli bir rol üstlenerek, bu projeye sadece 2500'den fazla çalışanı sunarak Türkiye ile çok iyi ve verimli ilişkiler kurma isteği ile BTC projesinde kaçınılmaz bir rol oynamaktadır Gadimova, 201379. Bakü-Tiflis-Erzurum BTE projesi bir gaz boru hattıdır ve 980 km uzunluğundadır. Bu proje Mart 2007'de gerçekleşmiştir. Bu doğalgaz boru hattı aynı zamanda Güney Kafkasya Boru Hattı olarak da biliniyor ve Şah Deniz sahasından bu boru hattıyla Erzurum'a teslim etmektedir. BTE'nin 7 uluslararası hissedarı vardır ve BP ve SOCAR tarafından işletilmektedir. Türkiye Petrolleri BTE projesinde hissedarlardan biridir Gadimova, 201388. Güney Kafkasya Boru Hattı Genişletme SCPx projesi, Şah Deniz Konsorsiyumu'nun 2013 sonunda Trans Anadolu Projesi'ne TANAP yatırım kararı almasından sonra bir endişe kaynağı oldu. BTE projesi, Türkiye'nin Türkiye gaz piyasası taleplerini ve yurtiçi kullanım taleplerini yerine getirmesine yardımcı olmaktadır. BTE, BTC ile paralel bir çizgide inşa edilmiştir. SOCAR, BTC'de olduğu gibi doğrudan BTE projesinde yer almamakla birlikte, Güney Kafkasya boru hattı projesinin geleceği için BTE projenin önemli bir adımıdır SOCAR, 2019. Zaten TANAP olarak bilinen Trans Anatolian Pipeline projesi Azerbaycan, Türkiye ve Avrupa devletlerinin mucizesi ve hayalidir. Bu proje, tüm projenin ortak tarafları için üç önemli boyuta sahiptir. Projenin ana dikkatini ve katkısı, projenin sahibi olduğu için SOCAR'dır. 17 Aralık 2013 tarihinde Şah Deniz Konsorsiyumu'nun Şah Deniz II alanına yatırım kararından sonra TANAP, Avrupa enerji güvenliği tartışmalarının başında gelmiştir TAP, 2019. Teknik detaylar açısından; 1850 km uzunluğundaki doğalgaz boru hattı, 20'den fazla Türk şehri arasında, SCP'nin genişlemesiyle TANAP, Türkiye ile Yunanistan arasındaki sınırdan Trans Atlantic Boru Hattı TAP ile birleşmiştir. TANAP işletmecisi SOCAR, İngiliz BP'li BOTAŞ ise projenin diğer hissedarları. İlk deniz suyunun 2018'de Türkiye'ye, 2019'da Avrupa'ya gelmesi beklenmektedir. İlk aşamada TANAP'ın kapasitesi yılda 16 milyar metreküp, Türkiye'nin tüketmesi için 6 bcm, Avrupa'ya ihracat için 10 bcm olacaktır. TENAP’ın TANAP'a katılımıyla ilgili tartışmalar vardır TAP, 2019. TANAP, “iki devlet bir millet” fikrinin gerçekleştirilmesidir. Türkiye'nin tüm bölgesel enerji projelerine aktif katılımının ve Avrupa’da tüketilmesi için Azeri petrol ve doğal gazına bir fırsat tanınmasının, Azerbaycan’ın hem diplomatik hem de ekonomik anlamda başarısı olarak değerlendirilmektedir. TANAP'ın yardımıyla, Türkiye bölgede bir enerji merkezi haline gelmektedir. TAP, 2019. TANAP, günümüzdeki önemi sebebiyle parlak bir proje olarak ortaya çıkmaktadır. Temel enerji kaynakları arasında yer alan petrol, bugün finans piyasalarında yatırımcıların vazgeçemediği enstrümanlar arasında yerini almıştır. Altın gibi değerlidir. Bu nedenle yatırımcılar arasında siyah altın, siyah inci gibi tabirlerle anılır. Latince taş petra ve yağ oleum kelimelerinin birleşiminden oluşur. Birçok farklı faaliyet alanında hammadde olarak kullanılır. Enerji tüketimi açısından birinci sırada yer alan petrol, doğalgaz ve kömürden oluşan fosil yakıttır. Dünyanın dört bir yanında kullanılır ve alternatifi henüz bulunamamıştır. Bu da siyah incinin değerini artıran en büyük etmenlerden biridir. Birçok çeşide sahip olan petrol, kendi içinde ayrışması için sınıflandırılmaktadır. Konu hakkında daha detaylı bilgi almak için tıklayın. Bu kapsamda piyasalarda brent ve ham petrol olmak üzere farklı iki tür işlem görmektedir. Kendine has özellikler taşıyan hammadde, yatırım dışındaki alanlarda da sıklıkla kullanılmaktadır. Yazımızda daha çok yatırıma konu olan petrol fiyatlarını etkileyen faktörleri ele alacağım. Alternatifinin olmayışı ve çoğu alanda kıt kaynak olarak görülmesiyle petrol, ekonomi açısından oldukça önemli bir maddedir. Bu nedenle de petrol üretimi konusunda başta olan ülkeler, çoğu ülkenin ekonomisini etkilemektedir. Hem ekonominin durumu hem de yatırımcının petrol fiyatlarındaki değişimleri öngörmesi açısından siyah incinin değerini etkileyen unsurlar nelerdir, gelin hep birlikte inceleyelim. Petrol Fiyatlarına Arz ve Talebin Etkisi Yatırım araçlarının değerlerindeki genel değişime neden olan faktörlerin başında elbette ki arz ve talep unsurları yer alıyor. Çünkü arz ve talebe göre piyasa denge fiyatını belirliyor. Bu yüzden öncelikli olarak bu unsurlar hakkında bilgiler edinmelisiniz. Petrolün çıkarılmasındaki zorluktan tutun da ulaşım, taşıma maliyetlerine bakarak; belli bir fiyat belirlenmektedir. Tabii ki bu fiyat talep artışına, arzın talebe nazaran yetersiz kalmasına bağlı olarak değişiyor. Aynı zamanda rezervlerin miktarı, petrolün kıt kaynak olması da değerinin belirlenmesi ve etkilenmesi konusunda son derece önemlidir. Altın gibi değerli görülen petrolün değeri, genellikle kıymetli madenle aynı yönde değişir. Bu kapsamda petrol arzının esnekliğinin düşük olduğunu bilmelisiniz. Bu veriler hakkında bilgi almak için OPEC açıklamalarını takip etmelisiniz. Petrol üretimi konusunda baş sırada olan ülkelerin ekonomilerinde meydana gelen olayları incelemelisiniz. Bilhassa Ortadoğu ülkelerinde yaşanacak değişimler önemlidir. Kullanılan teknolojiden tutun jeopolitik risklere birçok etmenlere bağlı olarak petrol üretim miktarında düşüşler ve yükselişler meydana gelir. Petrol Fiyatlarına OPEC Etkisi Petrol İhraç Eden Ülkeler Birliği olarak bilinen ve kısaca OPEC ile anılan topluluk, dünyadaki siyah inci rezervlerinin büyük bir kısmını ellerinde barındırırl. Bu topluluk, petrol üretimi yapan 12 ülkeden oluşur. Petrol fiyatlarını dengelemek amacıyla kurulan OPEC, dengeleyici politika sistemi uygulamaktadır. Bu nedenle OPEC’in aldığı her karar önemlidir. Petrol fiyatlarının seyrini olumlu veya olumsuz doğrudan değiştiren etkiye sahiptir. Küresel Piyasalar Uluslararası piyasalarda yaşanan değişmeler de petrol fiyatlarını etkilemektedir. Biliyorsunuz ki çoğu yatırım aracının değeri birbirine bağlı olarak değişir. Bu anlamda özellikle altın fiyatlarını takip etmenizi öneririm. Çünkü altın ile petrol fiyatları arasında eş yönlü bir ilişki vardır. Elbette ki bazı zamanlarda istisnai durumlarla karşılaşılabilmektedir. Bu nedenle piyasalarda yaşanan arz – talep dengesini bozan unsurlar dışındaki olayları takip etmeniz önemlidir. Jeopolitik Riskler Borsa ve forex yatırımcıları için para kazanma konusunda oldukça karlı enstrüman olan petrol, biliyorsunuz ki dünyanın dört bir yanındaki ülkeler tarafından üretilir. Coğrafi dağılıma bakıldığında, dengesiz bir düzene sahip olduğunu görebilirsiniz. Belirli bölgelerde yoğunlaşan petrol, ülkelerin ekonomilerine avantaj sağladığı gibi dezavantajda teşkil etmektedir. Çünkü petrol değerlidir ve bu yüzden jeopolitik risk teşkil eder. Savaşların yaşanmasına neden olur. Aynı zamanda siyasi belirsizliklere de sebep olabilmektedir. Bu gibi etkiler nedeniyle petrol fiyat seviyelerinde düşüşler ve yükselişler meydana gelir. Bu gibi olayların takibini yaparak, arzı sınırlandıran etkileri takip etmelisiniz. Böylece fiyat seviyelerinde olumlu mu, yoksa olumsuz mu artış yaşanacağına ilişkin sinyaller alabilirsiniz. Petrol Fiyatlarına Doların Etkisi Petrol ile altın fiyatlarının eş doğrultuda olduğundan yukarıda bahsetmiştim. Çoğu emtia, dolar üzerinden işlem gördüğü gibi petrol ve altında aynı şekilde alınıp satılır. Bu yüzden dolar fiyat seviyelerinde yaşanan en küçük değişiklik hem altın hem de petrol fiyatlarını değiştirir. Genellikle bu değişimler zıt yönlü olur. Doların değeri yükselirken, petrolün fiyat seviyelerinde geri çekilmeler meydana gelir. Aksi durumda tam tersi etkiler ile karşılaşılır. Bu nedenle dolar fiyatlarını etkileyen sebepleri bilmelisiniz ve takip etmelisiniz. Böylece trend eğilimin yönü aşağı mı, yoksa yukarı mı eğilimde olacağına karar verebilir hale gelebilirsiniz. Ekonomik Krizler ve Mali İstikrarsızlıklar Petrol ülkelerinin ekonomilerinde yaşanacak olan krizler, para politikalarının yanlış uygulanması gibi pek çok etken finansal enstrümanın değerini etkiler. Bu yüzden muhakkak ki bu ülkelerde yaşanan her türlü olayı takip etmelisiniz. Bilhassa OPEC kararlarının önemli olduğunu bilmelisiniz. Bu kararları takip ederek, gündeme ilişkin veriler ile yorumlamalısınız. Sonucunda petrol fiyatlarında yaşanacak olan değişmeleri tahmin etmenizi sağlayacak yardımcı analiz tekniklerinden faydalanmalısınız. Bunun için birçok teknik geliştirilmiştir. Fiyat grafiklerinden tutun da özel göstergelere kadar yararlanabileceğiniz teknikler vardır. Bunları aracı kurumların eğitimleri sayesinde öğrenebilirsiniz. Böylece birikimlerinizi nasıl değerlendirmeniz gerektiği hakkında kendinize doğru bir yol çizebilirsiniz. Sonuç olarak, petrol fiyatlarında yaşanan değişimlerin sebeplerini bir bir ele aldım. Bunlar dışında dış faktör niteliğinde olan unsurlarda vardır. Özellikle açıklanan mikro ve makroekonomik faktörler, siyah incinin değerinin dolaylı olarak değişmesine neden olur. Bu yüzden ekonomi ve finans içerikli haberleri takip etmelisiniz. Meydana gelen olayların yatırım araçlarının fiyat hareketlerine ne gibi bir etki yaratacağını yorumlamalısınız. Bunları yorumlamak için belli bir tecrübeye sahip olmanız gerekir. Bu tecrübeyi zaman içinde kazanabilirsiniz. Bu kapsamda özellikle analizlerin raporlarını incelemenizi tavsiye ederim. Böylece yaşanan gelişmeleri kolaylıkla yorumlayabilirsiniz. Aşağı veya yukarı yönlü fiyat eğilimine göre işlemlerinizi başarıyla gerçekleştirerek, kazanç sağlayabilirsiniz.

uluslararası petrol piyasasının ekonomik analizi